Jak wyrobić książeczkę sanitarno – epidemiologiczną?
Czy do pracy w gastronomii w 2020 nadal potrzebujesz książeczki? Obowiązek posiadania książeczki sanepidowskiej w odniesieniu do wykonywania niektórych prac został zniesiony w 2012 roku. Jeśli jednak chcesz pracować z żywnością, wodą lub lekami, niezbędne jest posiadanie orzeczenia lekarskiego, wydanego na podstawie wyników badań sanitarno-epidemiologicznych, które bardzo często ma właśnie postać książeczki sanitarno – epidemiologicznej. Jest to dokument, który potwierdza brak przeciwwskazań do pracy w określonych zawodach.
Książeczka do celów sanitarno-epidemiologicznych – wciąż potrzebna?
Książeczkę sanepidowską, a dokładniej – książeczkę badań dla celów sanitarno-epidemiologicznych – ustanowiło Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2006 roku w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych. Rozporządzenie określiło: rodzaje badań do wskazanych celów, w których identyfikacja zakażenia (prątkami gruźlicy, pałeczkami duru brzusznego, durami rzekomymi A, B i C, innymi pałeczkami z rodzaju Salmonella i Shigella, innymi czynnikami chorobotwórczymi) wyklucza wykonywanie prac, w trakcie których możliwe jest przeniesienie zakażenia na inne osoby. Ponadto ustawa określa tryb przeprowadzenia badań w tym: terminy, sposób dokumentacji ich wyników oraz wzory dokumentów.
Uznano, że badanie podzielić należy na dwie części: laboratoryjną oraz lekarską, i przeprowadzić je przed rozpoczęciem pracy, rozpoczęciem nauki oraz przed ponownym podjęciem pracy lub nauki, po przebyciu zakażenia wyszczególnionym czynnikiem chorobotwórczym.
Kto potrzebuje wyrobić sobie książeczkę sanepidowską?
Powszechnie kojarzy się, że książeczkę sanitarno-epidemiologiczną potrzebują mieć osoby zatrudnione w gastronomii. Mimo, że praca w tej branży cieszy się niesłabnącą popularnością, ze względu na liczne zalety, które zebraliśmy w osobnym wpisie, to zawodów, które wymagają takiego orzeczenia jest więcej.
Przede wszystkim każda osoba, która otrzymała skierowanie do pracodawcy jest zobligowana wyrobić książeczkę sanepidowską. Badaniom podlegają osoby (w tym uczniowie i studenci), które podejmują albo wykonują prace, gdzie ma się bezpośredni kontakt z żywnością, wodą lub lekami i innymi osobami, które o obniżonym zdrowiu lub odporności.
Bez względu na to czy zatrudnienie ma charakter stały, czy okresowy.
Aktualnie w Polsce stale rośnie zapotrzebowanie na pracowników tymczasowych, jeśli chcesz więcej poczytać na ten temat, zachęcamy do lektury osobnego artykułu poświęconego tej tematyce.
 |
|
Nie książeczka, a orzeczenie
W kolejnym akcie prawnym, czyli Ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, książeczka sanepidowska nie jest już jednak wspomniana. Do wykonywania poszczególnych prac w dalszym ciągu wymagane są badania do celów sanitarno-epidemiologicznych, ale ich wyniki powinny wchodzić w skład już nie książeczki, ale orzeczenia lekarskiego, określającego zdolność do pracy. Obecnie w ogłoszeniach o pracę znaleźć powinien się więc wymóg posiadania stosownego orzeczenia wydanego przez lekarza, a nie książeczki sanepidowskiej. To sformułowanie jest jednak w dalszym ciągu powszechnie używane.
Badania sanitarno-epidemiologiczne: kogo obowiązują?
Badania sanitarno-epidemiologiczne muszą zostać wykonane obowiązkowo w stosunku do: podejrzanych o zakażenie lub chorobę zakaźną; noworodków, niemowląt i kobiet w ciąży, podejrzanych o zakażenie lub chorobę zakaźną, która może się szerzyć z matki na płód lub dziecko; nosicieli, ozdrowieńców oraz osób, które były narażone na zakażenie poprzez styczność z osobami zakażonymi, chorymi lub materiałem zakaźnym; uczniów, studentów i doktorantów, którzy kształcą się do wykonywania prac, w trakcie których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, a także osób podejmujących lub wykonujących prace, przy których wykonywaniu istnieje możliwość przetransferowania zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.
Zgodnie natomiast z art. 59. 2. Ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia: „Osoba pracująca w styczności z żywnością powinna uzyskać określone przepisami o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych o braku przeciwwskazań do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby”. Co ważne, kopie orzeczenia i dokumentacji muszą znajdować się w miejscu, w których osoba wykonuje tę pracę.
Aktualne badania powinny więc posiadać osoby, które pracują na stanowiskach związanych z żywnością: w zakładach produkcyjnych, w miejscach sprzedaży artykułów spożywczych, w gastronomii (restauracje, bary), czyli wszystkie osoby, mające styczność z wytwarzaniem, pakowaniem, dystrybucją lub przechowywaniem żywności i wody przeznaczonej do spożycia, które nie są opakowane, a także przygotowywaniem i wydawaniem posiłków, wody czy leków, także zmywaniem naczyń i pojemników, które są przystosowane do przechowywania żywności, wody lub leków.
Dotyczy się to między innymi takich zawodów jak: branża gastronomiczna, czyli kelner, pomoc kuchenna, pracownik firmy cateringowej, kucharz, piekarz, cukiernik, czy pracownik sklepu spożywczego. Wymóg ten obowiązuje również pracowników szpitali, czyli branża medyczna i służba zdrowia: lekarz, sanitariusz, fizjoterapeuta, czy ratownik.
Książeczkę powinny posiadać także te osoby, które pracują z dziećmi do 6. roku życia, osoby, które zatrudnione w produkcji leków zażywanych doustnie oraz zatrudnieniu przy uzdatnianiu i dystrybucji wody pitnej. Tak więc dotyczy osób zatrudnionych jako opiekunowie np. w przedszkolu, opiekunowie dzieci lub osób przebywających w domach opieki, lub w hospicjum. Na powyższy wymóg łapie się także branża usługowa kosmetyczka, hostessa, fryzjer, masażysta.
Jak wyrobić książeczkę sanepidowską?
Wyrobienie książeczki sanepidowskiej, czy aktualnie: uzyskanie stosownego orzeczenia lekarskiego, to zaledwie kilka kroków.
Badania laboratoryjne przeprowadzane są przez akredytowane laboratoria (Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, inne podmioty, posiadające stosowne umowy z tymi organami, a także jednostki właściwe w zakresie chorób płuc i gruźlicy).
Badania lekarskie wykonywane są przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarzy wykonujących zadania służby medycyny pracy. Wydawane i przekazywane przez nich orzeczenia dotyczą: zdolności do wykonywania prac, w trakcie których możliwe jest przenoszenie zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby oraz czasowych lub trwałych przeciwwskazań do wykonywania takich prac. Treść orzeczenia musi znaleźć się w karcie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych.
Gdzie wyrobić książeczkę sanepidowską?
Najlepiej udać się do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej w swoim mieście/powiecie, czyli wizyta w Sanepidzie, gdzie pozostawić należy materiał do badania (z trzech kolejnych dni). W ten sposób wykonywane są badania na nosicielstwo pałeczek Salmonella i Shigella oraz prątków gruźlicy. Wyniki uzyskiwane są w okresie 2 do 7 dni. Z nimi należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza medycyny pracy, który zlecić może wykonanie badań dodatkowych (np. krwi, moczu czy RTG klatki piersiowej).
Biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonych badań laboratoryjnych oraz badania lekarskiego, lekarz może wydać orzeczenie o zdolności do wykonywania pracy albo istniejących przeciwskazaniach (czasowych lub trwałych). W przypadku zaistnienia przeciwskazań, wykonywanie obowiązków nie jest możliwe.
Ponadto lekarz, uwzględniając otrzymane wyniki badań oraz rodzaj i miejsce wykonywanej pracy, decyduje o terminie przeprowadzenia kolejnych badań. Przepisy nie regulują okresu ważności książeczki.
Jake są koszta zrobienia badania sanitarno-epidemiologicznego?
Jeśli to pracodawca lub zlecający wykonanie prac, zleci nam wyrobienie książeczki sanepidowskie, wówczas to on ponosi koszty badań pracownika. W przypadku osób, które kształcą się w kierunku wykonywania prac i są ubezpieczone, koszty badań są finansowane na zasadach, które określone są przepisami. Innym sposobem finansowania badań są środki z budżetu państwa (jeśli badany nie posiada uprawnień z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego).
Natomiast w momencie kiedy, pracodawca wymaga od nas posiadania aktualnych badań już w momencie podjęcia pracy, to jesteśmy zobowiązani pokryć te koszta samodzielnie.
Badania na nosicielstwo to koszt ok. 60-150 zł, badanie lekarskie to z kolei ok. 50-100 zł. Kolejnym kosztem mogą być badania dodatkowe. Z tej przyczyny bardzo często pracodawcy decydują się na zatrudnienie osób, które posiadają już ważne badania sanitarno-epidemiologiczne.
Opracowanie pochodzi z: inewi.pl
