Czy jesteś nadwrażliwy? I jak to wpływa na twoją pracę?
Zbyt dużo stresu w pracy przytłacza cię tak, że nie możesz się skupić? Nie jesteś w stanie wejść do pracowniczej kuchni, jeśli jest w niej zbyt wiele osób? Kiedy kilka osób coś od ciebie naraz chce, zaczynasz się gubić i najchętniej schowałbyś się w jakimś ciemnym pokoju? Być może jesteś po prostu osobą nadwrażliwą – na całym świecie około 20% populacji wykazuje nadwrażliwość na bodźce. Takim osobom, nieco trudniej się pracuje. Jak możesz sobie pomóc?
Osoby nadwrażliwe (Highly Sensitive Persons) to ludzie, którzy ze względu na szczególne właściwości biologiczne swojego układu nerwowego, odbierają bodźce na głębszym poziomie niż reszta populacji. Oznacza to, że bodźce zewnętrzne – takie jak dźwięki, zapachy, ale także napięcie czy stres, działają na nich mocniej, wywołując większe zakłócenia w przetwarzaniu informacji. Osoby te silniej reagują i w efekcie ich reakcją obronną jest często wycofanie się, by uniknąć przeciążenia bodźcami. W praktyce oznacza to np. unikanie sytuacji, w których jest dużo ludzi, interpretowanie podniesionego głosu jako krzyku itd. Osoby te często są postrzegane jako introwertycy, osoby nieśmiałe, mające problemy z relacjami społecznymi, neurotyczne. Są też bardziej wrażliwe emocjonalnie, empatyczne.
Pojęcie osobowości nadwrażliwej stworzyła po serii badań Elaine Aron, psycholog, która sama boryka się z tym problemem. Ustaliła ona kilka kryteriów, które mówią o tym, że ktoś jest nadwrażliwy. Między innymi taka osoba:
- reaguje na stany emocjonalne innych ludzi (mogą one na nich wpływać),
- jest wrażliwa na ból,
- jest podatna na działanie kofeiny,
- bardzo mocno reaguje na ostre bodźce – takie jak mocne światło, wycie syren obok, krzyk,
- czuje się bardzo niekomfortowo przebywając w głośnym środowisku,
- ma bogate życie wewnętrzne, dobrze czuje się w ciszy i samotności,
- łatwo ją zaskoczyć,
- irytuje się, kiedy za dużo osób naraz coś od niej chce,
- nie lubi nagłych zmian w swoim życiu,
- stara się tak zorganizować swoje życie, by unikać sytuacji, w których czułaby się przytłoczona.
Pełny test wskazujący na bycie osobą nadwrażliwą znajdziecie na stronie hsperson.com
Co bycie nadwrażliwcem oznacza dla pracy?
Przede wszystkim, osobom takim ciężko pracuje się w mocno napiętym środowisku pracy, gdzie stres jest na porządku dziennym. Nie będą one dobrze funkcjonować w miejscach głośnych i chaotycznych (fabryka, giełda papierów wartościowych, targ). Nie szczególnie dobrze będą się czuć w biurach typu open space. Bywa, że mają trudności z podejmowaniem decyzji i wolą pracować samodzielnie niż w grupie. Osoby te starają się być bardzo miłe, nikogo nie urazić i w efekcie często nie mówią tego, co myślą. Mają też często problem z byciem asertywnymi.
Mimo iż osoby nadwrażliwe często są postrzegane jako osoby introwertyczne, to w praktyce, około 30% z nich to ekstrawertycy. Osoby nadwrażliwe nie są ludźmi, którzy są nieśmiali i preferując ciszę i brak kontaktów – to po prostu osoby, które nadmiernie (silniej niż inni) reagują na bodźce.
Jakie prace są idealne dla nadwrażliwca?
- Prace kreatywne – grafik komputerowy, copywriter, artysta – szczególnie, jeśli osoba ta ma możliwość pracowania w ciszy i spokoju (copywriter w agencji reklamowej, w której wszystko jest robione na już i termin goni termin, to dla takiej osoby niestety nie najlepszy wybór).
- Prace w kontakcie ze zwierzętami – zwłaszcza te, w których można się nimi opiekować – opiekun w ZOO, weterynarz, pracownik sklepu zoologicznego. Praca w schronisku, ze względu na hałas i nadmiar bodźców może już jednak nie być najlepszym wyborem.
- Prace związane z opieką emocjonalną nad innymi ludźmi – psycholog, psychoterapeuta,
- Prace związane z kontaktem z ludźmi realizowanym w modelu 1:1– np. praca sprzedawcy czy doradcy. Tu jednak trzeba uważać. Osoby nadwrażliwe, naturalnie nastawione są na relacje z innymi, a nie na wyniki. Nie będą zatem „na twardo” sprzedawać produktów, których ich klient nie potrzebuje. Zamiast tego skupią się na dobraniu produktu idealnego dla potrzeb klienta. W przypadku pracy w sprzedaży, osoby nadwrażliwe mogą mieć jednak kłopot z odmowami i radzeniem sobie z klientem z obiekcjami i pretensjami. Dlatego, bardzo ważne w przypadku tych osób jest to, co będą sprzedawać i w jakiej formie.
- Prace, w których jest się możliwie niezależnym od innych – np. leśniczy, projektant.
- Prace w otoczeniu technologii i maszyn – np. praca programisty czy inżyniera o ile nie jest to praca w stresującym środowisku (np. ze względu na szefa czy terminy).
- Prace, w których ważna jest umiejętność obserwacji i wyciągania wniosków – np. praca detektywa, naukowca, testera.
Czy można jakoś pracować nad byciem mniej wrażliwym?
Ze względu na to, iż osoba HSP posiada po prostu szczególnie reaktywny układ nerwowy, to niestety nie istnieje terapia, które mogłaby takie osoby odwrażliwić. Można jednak – mając jasność tego, że należy się do tej grupy – tak budować swoje życie i karierę zawodową, by z tej nadwrażliwości zrobić atut.
Jak można sobie pomóc dodatkowo?
- Ustalając rytuały – stałe godziny realizacji pewnych czynności – np. pobudki, działań po obudzeniu, pozwalają wprowadzić w życie ład i harmonię i sprawiają, że osoba nadwrażliwa, lepiej się wysypia.
- Identyfikując wyzwalacze – czyli co szczególnie wzbudza niepokój. W jakich sytuacjach osoba nadwrażliwa czuje się szczególnie zaniepokojona. Obserwacja siebie pozwala zidentyfikować sytuacje zagrażające i w efekcie w przyszłości lepiej ich unikać.
- Analizując sytuacje, które powodują w pracy zwiększony stres i niepokój – one również powodują pogorszenie wyników pracy. Lepiej zatem poświecić czas i energię na poszukanie pracy o mniejszym napięciu.
- Pomagając organizmowi pozbyć się napięcia, dzięki delikatnym ćwiczeniom typu joga czy pilates.
- Znajdując hobby, które pozwala się wyciszyć i znaleźć odskocznię od codziennej gonitwy.
