Mity o pracy tymczasowej

Raport Contrain Poland i InfoPraca.pl

1.
O pracy tymczasowej. Agencja pracy a pośrednictwo pracy
Praca tymczasowa to forma zatrudnienia, która daje szereg możliwości, ale rządzi się przy tym swoją specyfiką. Ma charakter okresowy i jest zawierana między trzema stronami: pracownikiem, agencją pracy i pracodawcą, u którego pracownik wykonuje pracę.

Agencja jest często mylona z pośrednictwem pracy. To jednak dwa odrębne podmioty. Wielu potencjalnych pracowników poszukujących pracy za granicą nie jest świadomych różnic występujących między nimi, zatem warto je wskazać, aby uporządkować wiedzę i podejmować właściwe decyzje.

Agencja pracy jest naszym pracodawcą i w pełni ponosi za nas odpowiedzialność już od momentu przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej, poprzez „skierowanie” do pracy za granicę i obsługę na miejscu wykonywanej pracy. Co się z tym wiąże, agencja powinna zapewnić nam opiekę i zakwaterowanie w kraju wykonywania pracy. Także po stronie tej instytucji leży zgłoszenie pracownika do ZUS wraz z pełną obsługą kadrowo-płacową. Korzystając z ofert sprawdzonej agencji pracy można uzyskać dodatkowe profity, takie jak np. pełna opieka podczas pobytu w kraju wykonywania pracy, pomoc przy organizacji transportu, indywidualne doradztwo personalne w zakresie wyboru odpowiedniego projektu/rodzaju pracy według profilu rekrutowanego kandydata, możliwość wzięcia w udziału konkursach, czy szkoleniach e-learningowych.

Rozpoczynając przygodę z pracą zagraniczną podpisujemy różnego typu dokumenty, w tym umowę. W sprawdzonych i wiarygodnych agencjach pracy podpisuje się jedną umowę w biurze, w którym nastąpiła rekrutacja. W biurze pośrednictwa pracy czekają na pracowników już 2 umowy: jedna na miejscu z pośrednikiem, który przedstawia nam ofertę, a druga w kraju wykonywania pracy – bezpośrednio w firmie, w której będziemy pracować.
Pośrednik nie ponosi żadnej odpowiedzialności karnej w przypadku niedotrzymania przez zagranicznego pracodawcę warunków umowy podpisanej przez niego i wysyłanego pracownika. Umowa o pracę tymczasową, którą zawierają agencje pracy tymczasowej, ma natomiast charakter zbliżony do standardowej umowy o pracę, tzn. przede wszystkim podlega ona przepisom ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, Kodeksowi pracy i innym aktom prawnym regulującym stosunek pracy zgodnie z prawem polskim oraz Unii Europejskiej. Do podjęcia pracy tymczasowej nie są wymagane żadne kursy czy uprawnienia. Za przygotowanie pracownika odpowiada agencja, co sprawia, że praca tymczasowa sprawdza się jako rozwiązanie dla wielu grup społecznych. Stosunkowo krótki okres pracy w jednym miejscu pozwala skonfrontować swoje oczekiwania z praktyką i na tej podstawie budować swoją ścieżkę kariery. Wśród zalet pracy tymczasowej warto wymienić elastyczność. Dzięki niej można tak modyfikować grafik, by godzić ze sobą inne obowiązki.

2.
Jak wybrać bezpieczną i sprawdzoną agencję pracy
Przed wyjazdem sprawdź, czy agencja, o której myślisz jest wpisana do rejestru Agencji Pracy Tymczasowych (www.kraz.praca.gov.pl).  Ten wpis świadczy o tym, że firma dopełniła wszystkich formalności oraz spełnia standardy narzucone przez polskie prawo, a co za tym idzie działa legalnie.

Pamiętaj, że oprócz strony „www” warto odwiedzić biuro firmy, z którą chcesz nawiązać współpracę. Stworzenie strony internetowej jest proste, zaś profesjonalne prowadzenie siedziby i zatrudnianie w nim pracowników świadczy o tym, że dana agencja funkcjonuje od dłuższego czasu na rynku pracy oraz wypracowuje zyski potrzebne do utrzymania biznesu. Przykładowo Contrain Poland (nr 5612) posiada obecnie 5 biur w Polsce, a oprócz tego współpracuje z różnymi instytucjami rynku pracy jak Urzędy Pracy, Młodzieżowe Centra Kariery oraz Biura Karier Zawodowych.
Dowiedz się, czy agencja należy do stowarzyszeń czy fundacji, co potwierdzi również wiarygodność z uwagi na restrykcje, które taka agencja musi spełnić, aby należeć do danej grupy zaufanych podmiotów.  – Contrain Poland jest członkiem chociażby stowarzyszenia Inicjatywa Mobilności Pracy działającego na rzecz przeciwdziałaniu dyskryminacji pracowników delegowanych – podkreśla Robert Gondzia, kierownik rekrutacji Contrain.

Przeanalizuj proces rekrutacji i wymagania, jakie firma stawia kandydatom. Na rynku są agencje, które właściwie nie weryfikują kandydatów. Zdarza się również, że nawet umowy są podpisywane na odległość, czyli kandydat nie ma możliwości spotkania z rekruterem. To zawsze powinno budzić wątpliwości, bo przecież aby doszło do podpisania umowy, trzeba udostępnić swoje dane osobowe. Lepiej stawiać na firmy, które weryfikują te dane, a dodatkowo np. przeprowadzają testy badające umiejętności  – wówczas jest większa szansa, że wyjeżdżając do pracy za granicę sprawdzimy się w niej i będziemy mieli okazję na dłuższą współpracę.

Dopytaj się, w którym momencie jest podpisywana umowa. Bezpiecznym rozwiązaniem jest podpisywanie umowy jeszcze w Polsce przed wyjazdem. Kandydat powinien wiedzieć, jaką pracę będzie wykonywał, za jakie wynagrodzenie, a także z kim może się skontaktować w razie potrzeby. Niedopuszczalne jest podpisywanie dokumentów już za granicą lub w drodze.

Powinno się uważnie przeczytać dokumenty, które są do podpisania. Zgodnie z polskim prawem muszą być w języku ojczystym pracownika oraz tłumaczone na język urzędowy kraju, do którego się wyjeżdża. Jeśli cokolwiek jest niezrozumiałe, należy prosić o wytłumaczenie. Sposób wyjaśniania i ogólna wiedza pracownika agencji w tym zakresie także dużo mówią o profesjonalizmie. W Contrain Poland wszystkie dokumenty są dostępne w języku polskim i nie zawierają ukrytych zapisów dotyczących ewentualnych kar za np. zerwanie umowy przed czasem, szybszy powrót do Polski, itp.

Zapytaj się o rodzaj zakwaterowania oraz liczbę osób mieszkających w danym miejscu.

Należy unikać przesyłania drogą mailową, przed podpisaniem umowy, zdjęć i skanów dowodu, paszportu i innych dokumentów zawierających dane identyfikacyjne, takie jak: PESEL. Łatwo jest bowiem zaciągnąć kredyt, mając takie skany, a stosowana przez agencje taka praktyka jest niedopuszczalna.

Liczymy, że powyższe wskazówki pozwolą trafnie wybrać partnera spośród ponad 7974 agencji pracy zarejestrowanych w Polsce[1].
—
[1] Liczba agencji pracy zarejestrowanych w Polsce w drugim kwartale 2017 r.

3.
Najczęściej zadawane pytania kandydatów
Gdy planujesz wyjazd do pracy za granicą pamiętaj, aby przed podpisaniem umowy zadać kilka podstawowych pytań.

Zakwaterowanie

• jaka jest wysokość opłaty za zakwaterowanie – czy jest to stawka za dzień, tydzień, miesiąc; 
  
• jak będziesz płacić za zakwaterowanie – przelewem, osobiście najemcy czy może należność
  za nocleg będzie potrącana od wynagrodzenia? Kiedy dokonuje się tej płatności – pod koniec miesiąca, co tydzień, z góry;
• czy w opłatę za zakwaterowanie są wliczone m.in. prąd, woda, gaz, wywóz śmieci, internet, itp.;
• gdzie będziesz mieszkać – dom całoroczny, camping, bungalow, hotel pracowniczy;
• ilu osobowe są pokoje i z kim będziesz mieszkać – tylko z pracownikami danej agencji pracy tymczasowej, czy para może liczyć na własny pokój, czy jest możliwość wyjazdu
  z dzieckiem;
• co znajduje się na wyposażeniu zakwaterowania;
• czy będziesz mieć dostęp do internetu i polskiej telewizji;
• czy możesz zabrać ze sobą zwierzę domowe. Pamiętaj, że większość regulaminów zabrania trzymania zwierząt w zakwaterowaniu. Jeśli jednak będziesz mógł, to upewnij się, czy nie potrzebujesz wyrobić specjalnej książeczki lub zrobić specjalistycznych badań;
• kto jest odpowiedzialny za organizację transportu – czy zajmuje się tym agencja, czy sam musisz znaleźć przewoźnika. Jeśli okaże się, że to pracownik sam musi zapewnić sobie transport zapytaj przedstawiciela agencji o sprawdzonych przewoźników, których mogliby polecić. Dowiedz się również, czy jest możliwość wyjechania prywatnym samochodem;
• skąd będzie wyjazd (miejsce zbiórki);
• jaki jest koszt biletu oraz forma płatności? Warto dopytać przewoźnika o promocje czy rabaty oraz ilość bagażu, jaką możesz zabrać ze sobą;
• czy bus zawiezie Cię bezpośrednio pod wskazany adres;
• jakim środkiem transportu będziesz dojeżdżał do pracy – rowerem, samochodem innego pracownika, a może busem należącym do agencji. Dowiedz się, czy jest darmowy, czy wiąże się z jakąś opłatą. Zorientuj się, czy będąc kierowcą busa firmowego, ponosisz jakąkolwiek odpowiedzialność za uszkodzenie samochodu (nawet przez innego pracownika). Warto mieć takie informacje na piśmie – dopytaj o regulamin oraz „cennik szkód”.

Umowa, wynagrodzenie za pracę – wszystko to powinieneś wiedzieć
Pamiętaj, że zgodnie z prawem umowa musi być zawarta zawsze na piśmie, w dwóch jednakowo brzmiących egzemplarzach. Jakiekolwiek zmiany w warunkach umowy również muszą mieć formę pisemną. Nigdy nie podpisuj umowy, która jest napisana w języku, którego nie znasz.

Pamiętaj również, że zgodnie z Kodeksem pracy (Art. 29) umowa powinna zawierać:

• strony umowy, czyli między kim a kim będzie zawarta;
• rodzaj umowy np. umowa o pracę tymczasową;
• datę zawarcia umowy, datę rozpoczęcia pracy oraz informację, na jaki okres będzie zawarta;
• informację o miejscu wykonywanej pracy;
• nazwę stanowiska, na którym będziesz pracował;
• warunki wynagrodzenia ze wskazaniem jego elementów, wraz z informacją, z jaką częstotliwością będziesz otrzymywał wypłatę (co tydzień, co miesiąc, po zakończonej pracy);
• wymiar czasu pracy, czyli np. ile godzin w tygodniu będziesz pracował;
• informację o obowiązującej cię dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, czyli ile maksymalnie godzin w ciągu jednego dnia i jednego tygodnia możesz pracować;
• zakres obowiązków, jakie zostaną ci powierzone na danym stanowisku;
• informację o przysługującym ci wymiarze urlopu wypoczynkowego;
• wytyczne dotyczące długości okresu wypowiedzenia zawartej przez ciebie umowy.

Zanim podpiszesz umowę dokładnie ją przeczytaj, doprecyzuj, czy umowa, którą zamierzasz podpisać jest umową polską, czy kontraktem zagranicznym. Dokumenty związane z zatrudnieniem powinny być podpisane przez Ciebie zanim wyjedziesz. Nie podpisuj umowy poza biurem agencji czy przez internet. Dopytaj przedstawiciela agencji, czy grożą Ci jakiekolwiek kary umowne; jeśli tak – jakie i za co.

Kolejną ważną kwestią, którą koniecznie musisz omówić z rekruterem, jest Twoje wynagrodzenie. Po spotkaniu powinieneś wiedzieć:

• ile średnio godzin w tygodniu będziesz pracował oraz czy możesz liczyć na tzw. godziny gwarantowane;
• jakie wynagrodzenie godzinowe/miesięczne (brutto oraz netto – „na rękę”) otrzymasz za swoją pracę (sprawdź wcześniej, jakie jest minimalne wynagrodzenie w kraju, do którego chcesz wyjechać);
• czy wynagrodzenie będziesz otrzymywał na konto (zawsze podawaj konto, którego jesteś właścicielem lub współwłaścicielem), czy do ręki;
• jakie dodatki należą Ci się za pracę w nadgodzinach, w porze nocnej, w święta oraz w dni wolne od pracy;
• po jakim czasie możesz liczyć na dodatki stażowe i od czego są one uzależnione;
• czy kwalifikujesz się do otrzymywania dodatków na członków rodziny, np. dzieci;

W dalszej części spotkania dowiedz się, jaki  zakres obowiązków zostanie Ci powierzony oraz czy:

• będziesz pracował u jednego klienta czy jako tzw. „skoczek” (czyli nawet codziennie możesz pracować u innego kontrahenta. Contrain Poland daje pewność pracy u wybranego przez Ciebie klienta;
• czy praca, którą będziesz wykonywał, związana jest z obsługą maszyn i urządzeń;
• praca jest jedno-, dwu- czy trzyzmianowa; w jakich godzinach i ile dni w tygodniu będziesz pracował; ile przerw w ciągu dnia Ci przysługuje

Zapytaj także, jak będzie wyglądał Twój pierwszy dzień w pracy – kto Cię zapozna z topografią firmy i wyjaśni, co masz robić oraz w jakim języku odbędzie się szkolenie. Nie zapomnij dowiedzieć się, ile trwa tzw. „okres próbny”, po którym klient oceni Cię jako pracownika.

Upewnij się również, co w sytuacji, gdy nie sprawdzisz się w pracy – czy będziesz miał możliwość przejścia gdzie indziej, czy nastąpi zakończenie współpracy.

Karta EKUZ – co to jest, jak ją wyrobić?
Jeśli decydujesz się na podjęcie pracy w kraju należącym do Unii Europejskiej pamiętaj, aby wyrobić przed wyjazdem kartę EKUZ – czyli Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Karta ta potwierdza Twoje prawo do korzystania na koszt NFZ z niezbędnych świadczeń zdrowotnych.

Szczegółowe informacje na temat tego, gdzie i jak możesz wyrobić kartę EKUZ znajdziesz na stronie internetowej NFZ http://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jak-wyrobic-karte-ekuz/

Sprawdź na stronie NFZ (lub zapytaj bezpośrednio w placówce), jaki zakres świadczeń Ci przysługuje na podstawie karty EKUZ oraz w jaki sposób możesz z nich skorzystać.

W przypadku, gdy zostaniesz obciążony opłatą za usługi medyczne (o ile nie jest to wkład własny) możesz uzyskać zwrot kosztów po powrocie do Polski, składając wniosek o zwrot kosztów do właściwego ze względu na miejsca zamieszkania oddziału wojewódzkiego NFZ. Aby uzyskać zwrot kosztów leczenia, należy przedstawić oryginały rachunków i recept oraz dowody zapłaty (poproś o nie w recepcji placówki medycznej, w której udzielono Ci konsultacji medycznej).

Urlop – przydatne informacje
Nie samą pracą człowiek żyje. Każdemu pracownikowi zgodnie z przepisami przysługuje prawo do urlopu. Wymiar urlopu zależy od rodzaju umowy, przepisów obowiązujących w danym kraju oraz stażu pracy pracownika. Podczas rozmowy z rekruterem upewnij się:

• po jakim czasie będziesz mógł skorzystać z pierwszego urlopu;
• ile dni urlopu Ci przysługuje;
• czy należą się Ci się jakieś dodatki związane z urlopem – jeśli tak, to jakie i od czego one zależą;
• co w sytuacji, gdy nie przysługuje Ci już płatny urlop, a Ty nadal musisz być w Polsce.

Dowiedź się również, jakie są zasady zgłaszania urlopu – kiedy powinieneś zgłosić urlop, komu i w jakiej formie. Musisz również liczyć się z tym, że nie zawsze urlop będzie Ci przyznany w terminie, o który poprosisz. Wszystko zależy od potrzeb produkcyjnych pracodawcy i planów urlopowych innych pracowników. Dlatego też, jeśli zależy Ci, aby być w Polsce w określonym czasie (np. komunia dziecka, ślub, chrzciny, ważna rocznica) poinformuj o tym fakcie przedstawiciela agencji najszybciej jak jest to tylko możliwe. Najlepiej zrób to już podczas pierwszej rozmowy z rekruterem, który znając Twoją dyspozycyjność do wyjazdu, będzie mógł zaproponować Ci odpowiednią ofertę lub uprzedzić kontrahenta, że w takim a takim terminie będziesz niedostępny.

Przygotowanie do wyjazdu – co powinienem ze sobą zabrać?
Dobra agencja powinna przed wyjazdem przekazać pakiet informacyjny, w którym znajdziesz nie tylko informacje na temat kontrahenta, do którego masz wyjechać, niezbędne numery telefonów czy regulaminy, ale także informację o tym, co powinieneś ze sobą zabrać z Polski.

To, o czym powinieneś pomyśleć, to:

• podstawowe lekarstwa – na bóle różnego pochodzenia, np. ból głowy, gardła, gorączka, syrop na kaszel oraz te, które aktualnie zażywasz. Pamiętaj, że jeżeli bierzesz regularnie leki, to powinieneś poprosić lekarza, aby wypisał Ci ich zapas;
• żywność (upewnij się, czy będziesz miał gdzie ją przechować – dostęp do lodówki, zamrażarki);
• gotówka w walucie kraju, do którego jedziesz;
• odzież i obuwie robocze, strój przeciwdeszczowy jeżeli pracodawca Ci tego nie zapewni;
• karta EKUZ;
• ważny i niezniszczony dowód osobisty lub paszport;
• wizy (jeśli są wymagane);
• prawo jazdy oraz dokumenty potwierdzające wymagane uprawnienia;
• potwierdzenie nadania numeru podatkowego kraju, do którego jedziesz
  (jeśli już go masz) – warto zrobić ksero tego dokumentu;
• środki czystości, kosmetyki;
• karta do bankomatu oraz założenie konta walutowego;
• śpiwór/kołdra, poduszka, pościel;
• nie zaszkodzi zabrać ze sobą podstawowe naczynia, tj. garnki, sztućce.

Wyjazd za granicę wiąże się z pewnymi formalnościami. Upewnij się, czy nie musisz zrobić tłumaczenia dokumentów (certyfikat potwierdzający Twoje dodatkowe uprawnienia). Dowiedz się, kto pokrywa koszty tłumaczenia. W niektórych krajach jest obowiązek meldunku czy uzyskania numeru podatkowego (np. Holandia – BSN/sofi) – kto pomoże Ci w tych kwestiach formalnych i czy wiąże się to z dodatkowymi kosztami? Niektóre prace wymagają dodatkowych uprawnień czy badań np. książeczki sanitarno-epidemiologicznej. Dowiedz się, czy praca, do której jedziesz honoruje polskie uprawnienia. Może okazać się, że będziesz musiał wyrobić na miejscu nową książeczkę lub odbyć specjalne szkolenia (zapytaj o koszt).

Pamiętaj!

• pobieranie opłat za znalezienie pracy jest niezgodne z prawem. Informacje o nielegalnie działających agencjach pracy tymczasowej czy pośrednikach należy zgłaszać do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) oraz na policję i prokuraturę;
• nigdy nie odpowiadaj na oferty pracy, w których podany jest tylko numer telefonu. Zgodnie z prawem w ogłoszeniu zawsze musi być podana nazwa agencji oraz  numer, pod którym jest ona zarejestrowana np. Contrain Poland (APT nr 5612);
• nigdy nie oddawaj nikomu swojego paszportu czy dowodu osobistego;
• zostaw członkom rodziny adres, pod którym będziesz przebywał za granicą oraz aktualny numer telefonu do siebie. Zadzwoń do przynajmniej jednego z nich, jak dojedziesz na miejsce i po pierwszym dniu pracy. Utrzymuj z rodziną regularny kontakt;
• sprawdź gdzie znajduje się polski konsulat i polska ambasada.

4.
Tendencje kandydatów dotyczące gotowości do podjęcia pracy za granicą
Analizując strukturę kandydatów gotowych do podjęcia pracy w roku 2017, należy przyjrzeć się następującym kryteriom:

• województwu
• płci
• wiekowi kandydatów
• znajomości języków obcych
• doświadczeniu w pracy za granicą

W 2017 roku gotowość do podjęcia pracy za granicą najchętniej wykazywały następujące grupy osób:

Prawie dwukrotnie częściej pracy za granicą poszukiwali mężczyźni niż kobiety. Jest to naturalna sytuacja wskazująca na utarty model tzw. bycia głównym żywicielem rodziny.

Największą gotowość do rozpoczęcia pracy w krajach UE wykazują mieszkańcy województwa podkarpackiego oraz łódzkiego – na poziomie 12 proc.

Zestawiając wiek kandydatów szukających pracy za granicą wysuwają się dwie grupy wiekowe jako liderzy, czyli osoby w wieku 18-25 lat oraz 31-40 lat. Te dwie grupy wiekowe motywuje przede wszystkim sytuacja na rynku pracy, a mianowicie grupa pierwsza są to osoby głównie młode, które poszukują swojego pierwszego doświadczenia zawodowego, a za zarobione pieniądze chcą poczuć się niezależni. Druga grupa wiekowa z największą gotowością do wyjazdu są to osoby posiadające już doświadczenie na rynku pracy choćby niewielkie, które poszukują dobrze płatnej pracy aby zapewnić byt sobie oraz swoim najbliższym. Praca za granicą dalej pozostaje dla nich ekonomicznie opłacalna, stąd decydują się na krótkotrwałą emigrację zarobkową.

Na wyjazd do pracy za granicą decydują się najczęściej kandydaci należący do dwóch grup wiekowych: 18-25 lat oraz 31-40 lat. Pierwsza grupa (18-25 lat) poszukuje swojego pierwszego doświadczenia zawodowego, a za zarobione pieniądze chce poczuć się niezależna. Druga grupa z reguły ma już doświadczenie na rynku pracy, choćby niewielkie, ale poszukuje dobrze płatnej pracy, aby zapewnić byt sobie oraz swoim najbliższym. Praca za granicą dalej pozostaje dla nich ekonomicznie opłacalna, stąd decydują się na krótkotrwałą emigrację zarobkową.

Ponadto połowa osób poszukujących pracy nie posiada doświadczenia w pracy zagranicznej. Mając
na uwadze swobodny przepływ kapitału, osób i usług (czyli fundamenty UE) oraz z roku na rok wzrastająca świadomość kandydatów o bezpieczeństwie pracy za granicą, tendencja ta będzie wzrastać.

Podsumowując powyższe tendencje trzeba stwierdzić, że praca za granicą oferowana przez sprawdzoną, rzetelną i renomowaną agencję pracy stanowi ciekawą i wartą zainteresowania propozycję dla kandydatów o zróżnicowanych oczekiwaniach, zamieszkujących cały kraj.  Znajomość języków obcych czy doświadczenie zdobyte u zagranicznych pracodawców nie są  już dzisiaj wymogami, których brak dyskwalifikuje.

Pracę tymczasową można potraktować również jako jeden z elementów edukacji. Daje bowiem możliwość zdobycia nowych kwalifikacji, umiejętności, czy też podstawowego doświadczenia zawodowego, które można wykorzystać w przyszłości.
—