Rynek pracy bez barier

Dość często można spotkać się z opiniami, że osoby niepełnosprawne mogą pracować tylko w miejscach pracy chronionej lub na specjalnie przygotowanych stanowiskach. Życie przynosi znacznie więcej możliwości.

Z danych GUS wynika, że w Polsce niezmiennie od wielu lat zaledwie co czwarta osoba z niepełnosprawnością jest aktywna zawodowo. Tymczasem w Unii Europejskiej zatrudnienia nie znajduje już co druga. Niepełnosprawność może mieć różne wymiary. U wielu osób nawet nie widać schorzenia. Nie potrzebują dostosowania biura do ich potrzeb. A jeśli firma nie posiada barier architektonicznych, nie ma przeszkód, by zatrudniła osobę na wózku. Zdaniem Marka Jurkiewicza, Dyrektora InfoPraca.pl, znajomość zagadnienia wśród pracodawców nie jest duża. Jeśli nawet widać wśród nich zainteresowanie zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, to nie są świadomi, na jakich warunkach mogą zatrudniać, jakie bariery powinni usunąć, jak dostosować miejsce pracy do poszczególnych potrzeb, co oznaczają stopnie niepełnosprawności i z czym się wiążą. Im więcej działań promocyjnych organizowanych przez np. Fundację Integracja i im większa chęć na przyswajanie takich treści, tym mniej wątpliwości.

Na rynku pojawia się coraz więcej osób, które kończą wyższe uczelnie o różnych profilach, zdobywając kwalifikacje, na które istnieje olbrzymie zapotrzebowanie. Spora część tych osób, po skończeniu studiów w dużym mieście, wraca do swoich miejscowości, a tam nie ma dla nich ofert. Szkoda tego potencjału, szkoda ich zaangażowania.  – Trzeba też wziąć pod uwagę, że wiele osób, ze względu na różne przeszkody, nie opuszcza swoich mieszkań, a wykazują chęć do działania – mówi Marek Jurkiewicz. Wśród tych przeszkód są bariery architektoniczne. Uporanie się z nimi leży w gestii samorządów, a także PFRON. Bariery architektoniczne to nie wszystko. Aby cały system wsparcia osób niepełnosprawnych był spójny, konieczne są programy rehabilitacji czy też doradztwa zawodowego. Miejmy na uwadze także innego rodzaju wyzwanie, a mianowicie bariery mentalne. Tłumią chęć do działania i wiarę we własne możliwości. – To one sprawiają, że wiele osób nawet nie próbuje starać się o pracę, i to mimo tego, że są przez pracodawców preferowane – mówi Marek Jurkiewicz.

Wyjście z ofertą

Według statystyk serwisu Sprawniwpracy.pl, najaktywniej temat rekrutacji niepełnosprawnych był w I kwartale 2017 r. podejmowany w województwie mazowieckim (odpowiada za niego w głównej mierze Warszawa) – 38,59 proc., śląskim – 12,41 proc. i małopolskim – 10,47 proc. Między kolejnymi województwami różnice są dużo większe – pomorskie – 8,24 proc., dolnośląskie – 7,44 proc., wielkopolskie – 5,33 proc., łódzkie – 3,67 proc., podkarpackie – 2,64 proc., kujawsko-pomorskie – 2,53 proc., lubelskie – 2,24 proc., podlaskie – 1,46 proc., zachodniopomorskie – 1,41 proc., lubuskie – 1,16 proc., świętokrzyskie – 1 proc., warmińsko-mazurskie – 0,85 proc., opolskie – 0,56 proc. Pod pojęciem aktywności w tym przypadku kryje się nawiązanie interakcji między pracodawcą a kandydatem, czyli np. ogłoszenie o pracę i reakcja na nie. Jeśli już jesteśmy przy ogłoszeniach, w I kwartale 2017 r. najwięcej z nich pojawiło się w Warszawie (10,52 proc.), Poznaniu (9,71 proc.), Łodzi (6,8 proc.) i Krakowie (6,07 proc.). Tylko w lutym na portalu sprawniwpracy.pl zarejestrowało się około 50 nowych pracodawców, którzy zamieścili blisko 100 nowych ogłoszeń o pracę.

Zawody, gdzie o pracę najłatwiej

Jest pięć zawodów, w których praca czeka na niepełnosprawnych praktycznie od zaraz i nie jest to ani ochrona, ani sprzątanie. To księgowość, kadry, informatyka, kasjer-sprzedawca i telepraca. Jakie trzeba posiadać cechy, by wyjść temu zapotrzebowaniu naprzeciw?

Księgowość

Od kandydatów oczekuje się wykształcenia ekonomicznego, co najmniej średniego, z preferencją na wyższe. Istotne jest doświadczenie zawodowe w obszarze księgowości i rachunkowości oraz sprawna obsługa komputerowych programów finansowo-księgowych. Wśród predyspozycji osobowościowych pomocne mogą okazać się umiejętność analitycznego myślenia i wykorzystywania prawa w praktyce, a także zespołowa praca i dobra komunikacja z otoczeniem. Pod względem obciążeń fizycznych pracę zalicza się do zajęć lekkich, siedzących. Mogą ją wykonywać osoby z niepełnosprawnością ruchową.

Kadry

Od kandydatów oczekuje się wykształcenia wyższego kierunkowego lub ukończonych kursów zawodowych, praktycznej znajomości prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz umiejętności obsługi komputera. Osoba na tym stanowisku musi być dokładna, sumienna, pracowita i komunikatywna. Kadrowa może szukać zatrudnienia w różnego rodzaju firmach zajmujących się działalnością rachunkowo-księgową lub w firmach doradztwa personalnego.

Informatyka

To szeroki obszar, podzielony na różne specjalizacje. Od osób na tym stanowisku oczekuje się wykształcenia wyższego informatycznego o ścisłej specjalizacji, np. systemy komputerowe, inżynieria systemów i oprogramowania, inżynieria oprogramowania systemów sieciowych, bazy danych i inteligentne systemy informacyjne, informatyka stosowana i wiele innych. Specjalista powinien sprawnie posługiwać się językiem angielskim. Przydatne dla informatyka cechy, to umiejętność analitycznego myślenia, zdolność do pracy pod presją czasu, kreatywność, dyspozycyjność, umiejętność pracy w zespole oraz zdolność do szybkiego uczenia się i chęć do poznawania nowych technologii IT.

Handel

Ta branża regularnie dopomina się o pracowników. Braki kadrowe są odczuwalne. Szczególnie poszukiwane są osoby na stanowisko kasjera-sprzedawcy. Widać takie oferty i na portalu Sprawniwpracy.pl, i na InfoPraca.pl. Konieczna jest tu umiejętność obsługi kasy fiskalnej, ale także odpowiednie cechy osobowościowe: cierpliwość, wytrzymałość, dobre umiejętności komunikacyjne i interpersonalne.

Telemarketing

Praca telemarketera do łatwych nie należy. Ciąży na nim presja sprzedażowa – chodzi o to, by klient kupił oferowany produkt. Trzeba więc nie tylko dobrze znać produkt, ale przede wszystkim mieć zdolność swobodnej komunikacji i negocjacji, a także łatwość przekonywania, cierpliwość, uprzejmość. Telepraca to jednak także inne zajęcia, np. analityk internetowy, teleankieter, windykator czy obsługa infolinii. – Pracy dla telemarketerów u nas nie brakuje. Ma to także związek z dynamicznym rozwojem centrów usług wspólnych – mówi Marek Jurkiewicz.

Aktywność kandydatów

Dane portalu InfoPraca.pl wskazują, że kandydaci w pierwszym kwartale 2017 r. najchętniej aplikowali na oferty pracy związane z administracją – przypada na nie 1/5 wszystkich aplikacji.  Po 9 proc, przypadło na produkcję, obsługę klienta i doradztwo, zaś po ok. 6 proc. – IT – programowanie i HR.

Na rynku pracy jest ok. 100 tys. wakatów, co roku ta liczba się powiększa. Wspierając potencjał osób niepełnosprawnych, wg szacunków PFRON, w przyszłości uda się znaleźć pracę dla 500 tys. osób. Jak podkreśla Piotr Pawłowski, Prezes Fundacji Integracja, osoby z niepełnosprawnościami potrzebują lepszego wsparcia, dostosowanego do konkretnych dysfunkcji. Zaznacza, że niezbędna przy tym jest pomoc państwa.  – Wiele osób z niepełnosprawnością ma duże ograniczenia, ale patrzmy też na to, co mogą te osoby zrobić, nie koncentrując się na tym, że tylko wymagają pomocy – dodaje.