Jak być proaktywnym w obszarze kariery zawodowej?
„Nienawidzę swojej pracy. Muszę ją zmienić.” – mówi Krzysiek, który po dwóch latach od tej rozmowy nadal pracuje na tym samym stanowisku, w tej samej firmie. Problem z rozwojem naszej kariery polega na tym, że często wydaje się nam, że mamy jeszcze czas. Odkładamy decyzję na później, które okazują się wiecznym nigdy. Zamiast aktywnie wspierać naszą karierę czekamy, aż ktoś lub coś za nas zdecyduje i zmieni nasz kierunek. To podejście do kariery można jednak zmienić – tylko trzeba wiedzieć jak.
Przewidywanie zdarzeń
Pierwszym krokiem do aktywnego wzięcia kariery w swoje ręce jest nabycie umiejętności przewidywania i analizowania własnej sytuacji i otoczenia. To zdolność do oszacowania tego, jakie etapy kariery zawodowej jesteśmy w stanie w jakim czasie uzyskać, jak zmieni się rynek, w jakim kierunku możemy pójść, jakie możliwości możemy wykorzystać. To możliwość zobaczenia tego, że możemy zostać zwolnieni w ramach redukcji czy awansowani. Umiejętność przewidywania pozwala nam aktywnie działać i nie dać się zaskakiwać przez życie.
Bycie gotowym na różne sytuacje
Przewidywanie zdarzeń daje nam możliwość bycia gotowym na to, co się wydarzy – jeśli wiemy, że istnieje ryzyko utraty pracy, możemy mieć zawsze rękę na pulsie i śledzić ogłoszenia o pracę. Jeśli wiemy, że w wyniku kolejnej fali emigracji wyjedzie z kraju sporo specjalistów możemy podjąć decyzję czy zostać (licząc na podwyżki) czy wyjechać również. Osoby proaktywne mają różnorodne scenariusze na różne sytuacje życiowe i w efekcie nawet jeśli zdarzy się coś nieprzewidzianego, łatwiej im znaleźć nowe, dobre rozwiązanie. To przygotowanie pozwala jeszcze na jedną rzecz – nie daje opcji na to, że będziemy czuć się bezsilni – bo zawsze jest jakieś wyjście.
Planowanie
Kolejnym ważnym elementem w proaktywnym budowaniu kariery jest planowanie. Choć pytanie zadawane często na rozmowie kwalifikacyjnej „gdzie chce Pan być za 5 lub 15 lat” jest często wyśmiewane, w dzisiejszych czasach trudno to przecież przewidzieć, to mimo wszystko powinieneś mieć własny plan. Taki, dzięki któremu wiesz, w jakim kierunku zmierzasz – czy docelowo chcesz mieć własną firmę, zostać kierownikiem, specjalistą a może pracować na własny rachunek. Cel nie musi być mocno i dokładnie sprecyzowany, ale powinien pokazywać ci, w jakim kierunku powinieneś iść. Każda decyzja, którą podejmujesz dziś, będzie mieć konsekwencje w przyszłości.
Trzymanie się planu
Brak podjęcia decyzji też ma konsekwencje – dlatego jeśli masz plan, ale się go nie trzymasz, to tak jakbyś go nie miał. Ludzie często mają jakieś wyobrażenia o tym, czego chcą od kariery zawodowej. Po jakimś czasie jednak, nie tyle o tych planach zapominają, co unikają podejmowania decyzji, które mogłyby ich do tego planu przybliżyć. Przykładowo, pragnąłeś zostać kierownikiem sekcji, ale jakoś przez lata nie udało się awansować. Nie zmieniłeś pracy, bo w sumie byłeś zadowolony, ale po 10 latach stanowisko starszego specjalisty przestało ci wystarczać. Problem w tym, że nie masz doświadczenia managerskiego, a na rynku jest kilkaset osób z podobnymi kompetencjami jak twoje, doświadczeniem w zarządzaniu i do tego młodszych. Pamiętaj, że brak podjęcia decyzji też jest decyzją. O niedziałaniu.
Angażowanie się
Osoby proaktywne nie czekają na to, aż gwiazdka w postaci awansu czy lepszej propozycji pracy spadnie im z nieba. To osoby, które mocno angażują się we wszystko co robią – w pracę zawodową, pasje jakie mają oraz swoją karierę. Nie są biernymi obserwatorami, ale aktywnymi uczestnikami. Jak można aktywnie angażować się w swoją karierę zawodową?
- Zwracaj uwagę na to, jak przebiega Twój rozwój. Codziennie wieczorem, przed snem zadaj sobie pytanie o to, czego się dziś nauczyłeś. To nie musi być duża rzecz, ważne, byś miał poczucie nieustannego zdobywania nowych kompetencji. Jeśli przez kilkanaście dni z rzędu nie znajdziesz niczego, co możesz wymienić, zacznij rozważać zmianę. Oczywiście, nie każdy dzień jest pełen wyzwań, ale łatwo stracić z oczu fakt iż przestaliśmy się rozwijać.
- Interesuj się tym, co się dzieje w firmie – część awansów w firmach realizowana jest wewnętrznie. Byś jednak mógł być rozważany jako kandydat na nowe stanowisko, musisz pokazać, że zależy ci na firmie – osobie niezainteresowanej, nikt nie powiedzie szerszego zakresu obowiązków. Jeśli firma naprawdę cię nie interesuje – zmień ją.
- Interesuj się ludźmi – jak myślisz, kto jest najważniejszą osobą na świecie dla Marka z administracji? Jego żona Renata? Nie, on sam. Tak samo jest w przypadku Kingi z sekretariatu czy Haliny z logistyki – dla każdego z nas najważniejszą osobą na świecie jesteśmy my sami. Tak już jesteśmy zbudowani. Wykorzystaj to i zacznij interesować się ludźmi – zamiast zanudzać ich opowieściami o Twoim urlopie, pytaj ich o to, jak spędzili weekend. Jeśli potrzebują pomocy, pomagaj, jeśli pytają – odpowiadaj. Po co to wszystko? Bo to ludzie przede wszystkim decydują o karierach. To ludzie wiedzą o tym, że gdzieś jest jakaś ciekawa praca, intratne zlecenie, że Krzysiek z działu obok wylatuje i zwolni się stanowisko kierownika. Im więcej ludzi znasz i im bardziej ich sobie zjednasz, tym większe masz szanse na rozwój kariery. Pamiętaj tylko, że zainteresowanie nie może być udawane – fałsz wyczuć jest bardzo łatwo.
Działaj
Ostatnim, ale najważniejszym etapem jest działanie. Proaktywność właśnie na tym polega – na odrzuceniu prokrastynacji (czyli zwlekania z wykonaniem zadania) i zabraniu się do pracy. Jeśli nie działasz – nie jesteś proaktywny i nic cię nie usprawiedliwia.
Bądź wdzięczny za każdą porażkę
Przestań traktować porażkę jako negatywne doświadczenie – to najlepsza rzecz, jaka mogła ci się przydarzyć. O ile dobrze ją wykorzystasz. Po pierwsze możesz dzięki niej nauczyć się czego nie robić (i poszerzyć spektrum doświadczeń), a po drugie każda porażka uodparnia cię psychicznie, przez co mniej się boisz i mniej wahasz przed podjęciem kolejnych decyzji. Nawet jeśli są ryzykowne. A jak wiadomo, w budowaniu kariery trzeba niekiedy podjąć ryzyko – czasy mozolnego wspinania się całe życie po szczebelkach niestety już minęły.