Umowa o pracę – na co zwrócić uwagę przed jej podpisaniem

Telefon z firmy z informacją o tym, że jesteśmy zaproszeni do pracy, może wywołać euforię. Nie można jednak tracić w tak ważnym momencie głowy – od zaproszenia, do rozpoczęcia pracy może jeszcze wiele się zdarzyć, a przy podpisywaniu umowy o pracę, trzeba zachować czujność. Na co zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy o pracę?
Przede wszystkim pamiętać trzeba o tym, że umowa o pracę musi być pisemna (art. 29 § 2 KP). Kodeks Pracy określa również (w art. 29 § 1) co powinno znaleźć się w umowie o pracę (strony umowy, rodzaj umowy, data nawiązania umowy oraz warunki pracy i płacy), niemniej jednak nie wszystkie te dane są konieczne do tego, by umowa była ważna.

Umowa o pracę jest nieważna wtedy kiedy:

Pozostałe braki w umowie o pracę, mogą prowadzić do niejasności prawnych, ale nie pociągają za sobą konsekwencji nieważności zawarcia umowy o pracę.

Umowa o prace zawiera następujące informacje:

Strony umowy o pracę

Określają kto z kim podpisuje umowę o pracę. W przypadku pracownika są to takie dane jak imię i nazwisko, adres zameldowania, NIP, Pesel, numer dowodu. W przypadku pracodawcy są to pełne dane firmy – nazwa, siedziba, rodzaj firmy .

Na co zwrócić uwagę? Przede wszystkim sprawdzamy:

Wszelkie nieprawidłowości w tych zakresach mogą bowiem oznaczać nieważność umowy

Rodzaj umowy o pracę

W polskim prawie pracy funkcjonują cztery rodzaje umowy o pracę:

Na co zwrócić uwagę:

Data nawiązania umowy oraz rozpoczęcia pracy (nawiązania stosunku pracy)

W umowie koniecznie powinna znaleźć się informacja o dacie rozpoczęcia pracy oraz data podpisania umowy o pracę. Jeśli jest jedna, oznacza to, że stosunek pracy został nawiązany w dniu zawarcia umowy.
Umowę można podpisać z wyprzedzeniem (data zawarcia umowy jest wcześniejsza niż data rozpoczęcia pracy), ale nie można podpisać umowy z datą późniejszą niż data rozpoczęcia pracy.

Na co zwrócić uwagę:
Czy w umowie jest wskazana data rozpoczęcia pracy (oznaczająca od kiedy pracujemy), a jeśli jej nie ma, to jaka jest data podpisania umowy – w ten dzień bowiem zostanie nawiązany stosunek pracy i zarówno pracodawca jak i pracownik związani są przepisami Kodeksu Pracy.

Warunki pracy i płacy

Określenie rodzaju pracy
Rodzaj pracy to określenie tego, na czym polegać będzie praca pracownika. Opisuje się go poprzez wskazanie zawodu, funkcji, czynności które pracownik będzie wykonywał lub specjalności pracownika.  Jeśli z umowy o pracę rodzaj pracy nie wynika i nie można też ustalić go na podstawie dodatkowych klauzul towarzyszących zawarciu umowy (np. poprzez dołączony aneks zakresu obowiązków) uznaje się, że nie doszło do zawarcia umowy o pracę.

Na co zwrócić uwagę:

Wymiar pracy
W umowie powinna zostać zawarta informacja odnośnie wymiaru czasu pracy (pełny etat, ½ etatu itd.). Nie ma jednak takie potrzeby, aby takie ustalenia w umowie się znalazły.

Na co zwrócić uwagę:
Bywa, ze pracodawca ustala w umowie nie tylko wymiar czasu pracy, ale również dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy. Przekroczenie tych godzin będzie oznaczało otrzymanie dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych.

Miejsce wykonywania pracy
Wskazanie miejsca wykonywania pracy w umowie o pracę jest konieczne, ale nie decyduje o ważności umowy (art. 29 par. 1 pkt 2 k.p) .Najczęściej miejscem jest siedziba pracodawcy, ale bywa nim region lub kilka miast. Jest to o tyle ważne,  że w przypadku wskazania całego województwa, pracownik który wyjeżdża do innego miasta w wyznaczonym regionie  nie jest w podróży służbowej (więc np. nie przysługuje mu zwrot kosztów podróży lub dodatek za delegacje)

Na co zwrócić uwagę:

Wynagrodzenie
Istotnym elementem umowy o prace jest wynagrodzenie podawane w kwocie brutto. Kwota podana na umowie należy się pracownikowi jak przysłowiowa kość psu.

Na co zwrócić uwagę:

Okres wypowiedzenia
W zależności od rodzaju zawartej umowy o pracę, kodeks pracy określa okres obowiązujący wypowiedzenia i nie ma potrzeby dodatkowo precyzować tego w umowie. Wyjątkiem jest sytuacja umowy na czas określony.
W przypadku tej umowy przed jej datą końcową za wypowiedzeniem rozwiązać nie można (art. 32 § 1 KP i art. 30 § 1 pkt 4 KP) (można na mocy porozumienia stron, w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy lub bez wypowiedzenia), chyba że w umowie znajdzie się klauzula o możliwości wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, ze wskazaniem okresu wypowiedzenia (Art. 33 kp). Takie wskazanie musi nastąpić w umowie, która zawarta została na czas dłuższy niż 6 miesięcy. Przy umowie na okres do 6 miesięcy na czas określony, umowy za wypowiedzeniem rozwiązać nie można.

Na co zwrócić uwagę?
Przy umowie na czas określony, czy istnieje adnotacja o możliwości wypowiedzenia umowy o pracę. Jeśli chcemy mieć możliwość zmiany pracy, należy zadbać o to, by taki zapis znalazł się w umowie. Jeśli jednak wolimy by pracodawca nie mógł nas zwolnić za wypowiedzeniem, rak takiej adnotacji jest dla nas korzystny (ale warto pamiętać, że wtedy my tez nie możemy się zwolnić).