Chronotyp a praca

Czy jesteś „skowronkiem”, który sam budzi się w okolicach 6 rano, świeży i wypoczęty, czy może „sową”, która lubi posiedzieć do późna, a praca od 8 rano jest dla niej niezwykle trudna? Nasz chronotyp biologiczny, czyli wzorzec aktywności okołodobowej wyznacza czas, w którym najlepiej się nam pracuje i ma również wpływ na to, jacy jesteśmy w pracy. Jakie znaczenie ma dla naszej pracy nasz chronotyp?

„Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje” – to przysłowie wyraźnie preferuje osoby, które wolą wstawać wcześnie rano i najbardziej efektywne są w porannych godzinach. Osoby, które lepiej czują się rankiem są uważane za bardziej efektywne w pracy niż sowy, które przez pierwsze godziny rannej zmiany ledwo trzymają się na nogach. Tymczasem, choć jak w swoich ostatnich badaniach udowodniła dr hab. Wanda Ciarkowska, psychofizjolog z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, „skowronki” są bardziej uporządkowane w pracy, nie ma żadnych naukowych dowodów na to, że jednocześnie są bardziej efektywne w pracy od sów. Mało tego – badanie przeprowadzone za pomocą rezonansu magnetycznego na Uniwersytecie w Liege udowodniło, że sowy dłużej zachowują „przytomność umysłu”– czyli są w sanie pracować dłużej na wyższej aktywności mózgu. Oczywiście warunkiem tego jest wstawanie zgodnie z własnym chronotypem.

Chronotyp dopasowany do pracy, czy praca do chronotypu?

Bardzo często nie mamy możliwości dopasowania swojej pracy do naszego chronotypu i choć niejako instynktownie osoby z chronotypem wieczornym częściej wybierają pracę wieczorem bądź w nocy, to często „sowy” nie mają wyboru i muszą przestawić się na chronotyp poranny. W efekcie po jakimś czasie takiej pracy, sowa się dopasowuje, ale pełnej synchronizacji może nigdy nie osiągnąć i jej poranne godziny pracy zawsze będą nieco „spowolnione” względem popołudniowych. Warto pamiętać też o tym, że nasz chronotyp nie jest stały – może zmieniać się wraz z wiekiem – osoby starsze z reguły stają się bardziej „poranne”.

Elastyczne godziny pracy, które stają się coraz bardziej modne w wielu firmach, mogą nieco pomóc w tym, by pracownicy mogli dopasować rozpoczynanie pracy do swojego chronotypu. Dzięki temu ich praca mogłaby być bardziej efektywna. Jak wykazały badania Ciarkowskiej, większość Polaków to typ poranny – o 22 giej większość z nas już śpi, co z reguły wiąże się nie tyle z rzeczywistym, biologicznym chronotypem, ile wymogami rozpoczynającej się między 7.00 a 9.00 pracy i długich dojazdów do pracy.

A ty jesteś bardziej sową czy skowronkiem? I czy Twoje godziny pracy dopasowane są do twojego chronotypu?